ΜΗΝΥΜΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2021
(τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου)
Τὸ πέρασμα τῆς Παναγίας ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο εἶναι ἕνα πέρασμα σιωπῆς, σεμνότητας, ταπεινοφροσύνης καὶ ἡσυχίας.
Μέσα στίς περιγραφές τῶν ἁγίων καί τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων δὲν ὑπάρχουν λόγοι καὶ φραστικές διατυπώσεις τῆς Παναγίας, ἀλλὰ οὔτε καὶ στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων συναντοῦμε ἀναφορὲς στὴ ζωή της. Αὐτὸ ποὺ ὑπάρχει εἶναι μόνον μερικές ἀναφορές σέ ἀπόκρυφα εὐαγγέλια. Δέν ὑπάρχουν λόγια τῆς Παναγίας, δέν ὑπάρχουν πράξεις, στοιχεῖα τῆς ζωῆς της, συγκεκριμένα γεγονότα, παρά μόνον πολύ ἁπλές διακριτικές ἀναφορές στό θεῖο καί ἅγιο πρόσωπό της. Ἀλλὰ ὅσο σιωπηλὴ ἦταν στὴν ἐπίγεια ζωή της, τόσο πλούσια στὸν λόγο ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ Παναγία μας.
Καί ἐνῶ ἡ ἴδια δέν ἐκφράζεται μὲ τὸν λόγο, ἡ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἡ ὁποία διαβάζεται στὶς ἑορτές της, λέγει «μακάριοι οἱ ἀκούοντες τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί φυλάσσοντες αὐτόν».
Ἡ Παναγία, καί γι΄ αὐτό ἐπιλέγεται αὐτὴ ἡ περικοπή, εἶναι τό κατ΄ ἐξοχήν πρόσωπο τῆς θείας ἀκοῆς καί τῆς μυστικῆς σιωπῆς. Μυστικῆς σιωπῆς μέ τήν ἔννοια τοῦ ὅτι δέν βγάζει προφορικό λόγο, ἀλλὰ ὅμως φαίνεται πὼς ζεῖ τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ. Καὶ θείας ἀκοῆς, γιατί ὅπως λέγει ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς «πάντα συνετήρει τὰ ρήματα ταῦτα συμβάλλουσα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς» (Λουκ. β, 19). Τά ὅσα ἔλεγε ὁ Κύριος, τά ὅσα ἔπραττε, ἔμπαιναν στήν ψυχή της καί κατεγράφοντο μέσα της. Μέ αὐτόν τόν τρόπο συντηροῦσε τήν χάρι τήν ὁποία τῆς εἶχε δώσει ὁ Θεός.
Ἀλλά ἔχει καί ἄλλη μιά ἀκοή, τήν ἀκοή πρός ὅλον τόν κόσμο• τήν ἱστορική ἀκοή. Δέν ὑπάρχει ἄλλο πρόσωπο στό ὁποῖο νά ἀπευθύνονται τόσες προσευχές, στό ὁποῖο νά ἐκφράζονται τόσα αἰτήματα, στό ὁποῖο νά ἀποδίδεται τόση δοξολογία: οἱ ὡραιότεροι ἐκκλησιαστικοί ὕμνοι, οἱ Παρακλήσεις, οἱ Χαιρετισμοί, τά Θεοτοκία τῶν ἑορτῶν, τὸ Θεοτοκάριον, οἱ καλύτεροι θεολογικοί λόγοι τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τοῦ ἁγίου Νεκταρίου καί οἱ διδασκαλίες τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, εἶναι γεμᾶτα ἀπό τήν δύναμη καί τήν στήριξη, τήν ὁποία δίνει ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος σέ ὅλη τήν οἰκουμένη. Ἀκούει τὶς προσευχὲς καὶ ἀπαντᾶ. Εἶναι Γοργοϋπήκοος.
Αὐτό κάνουμε κι ἐμεῖς οἱ πιστοί. Μαζεύουμε τά προβλήματα καί τίς ἀνάγκες μας καί τά μεταμορφώνουμε σέ προσευχή καί σέ αἴτημα τό ὁποῖο διά τοῦ προσώπου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου κατευθύνεται πρός τόν Θεό.
Ἡ Παναγία, λοιπόν, εἶναι μακαρία διότι εἶναι ἡ ἀκούουσα τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, ἡ φυλάξασα καί συντηρήσασα αὐτόν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς, ἀλλά καί ἡ διαρκῶς καί ἀενάως ἀκούουσα τούς λόγους καί τά αἰτήματα, τίς δοξολογίες καί τίς προσευχές ὅλης τῆς Ἐκκλησίας, ὅλων τῶν αἰώνων, ὅλου τοῦ κόσμου.
Ἀκόμη καὶ ὁ τρόπος τῆς ἀναχώρησής της ἀπό αὐτόν τόν κόσμο δέν εἶναι θάνατος, ἀλλὰ κοίμησις, καί ὡς κοιμωμένη εἶναι ζῶσα. Ἀλλὰ καὶ ὡς πρός τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖον παρεμβαίνει στήν ἱστορία δέν εἶναι κοιμωμένη, ἀλλά δραστηριοποιημένη, διαρκῶς ἐνεργοῦσα, παρεμβαίνουσα στήν ἱστορία καί παρεμβαλλόμενη καί στήν δική μας τήν ζωή καί στήν δική μας τήν πορεία. Εἶναι ἀκοίμητος καί ἀμετάθετος ἐλπίδα.
Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος πού προσευχόμαστε σέ αὐτήν. Δέν προσευχόμαστε σέ κάποιον πού κοιμᾶται καί δέν ἀκούει, ἀλλά σέ κάποιον πού ἡσυχάζει καί βυθίζεται στήν μυστική σιωπή καὶ ταυτόχρονα μέ ἕναν θεῖο τρόπο ἐνεργοποιεῖται μέσα στήν ἱστορία καί παρεμβαίνει σέ αὐτήν.
Ἡ εὐχή τῆς Ἐκκλησίας μας γιά ὅλους εἶναι νά δώσει ὁ Θεός πολύ περισσότερα ἀπό ὅσα τολμοῦμε νά ζητοῦμε στίς προσευχές μας, πολύ οὐσιαστικότερα ἀπό ὅσα μποροῦμε νά ἐκφράσουμε στά αἰτήματά μας, νά μᾶς χαρίσει πλούσια τήν χάρι Του καί νά μᾶς ἀξιώσει νά ζήσουμε τόν ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς μας μέ τήν προστασία, μέ τήν πρεσβεία καί μέ τήν βοήθεια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἀμήν.
Aὔγουστος 2021
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1954, όπου και έκανε τις βασικές σπουδές του. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αστροφυσική στο Harvard (Master of Arts) και Μηχανολογία στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασσαχουσέττης (ΜΙΤ) (Master of Science in Mechanical Engineering).
Οι διδακτορικές σπουδές του στο HST (κοινό πρόγραμμα Harvard και ΜΙΤ) επικεντρώθηκαν στον τομέα της Βιοϊατρικής Τεχνολογίας (Βιορευστοδυναμική, Μαθηματική Φυσιολογία, Αιμοδυναμική της καρδιάς και των αγγείων).
Εργάστηκε ως ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης στο Αγγειολογικό Εργαστήριο του New England Deaconess Hospital, στο Τμήμα Αναισθησιολογίας του Massachusetts General Hospital και στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Boston Children’s Hospital. Επίσης, διετέλεσε επί διετία επιστημονικός σύμβουλος μεγάλων εταιρειών σε θέματα Διαστημικής Ιατρικής Τεχνολογίας.
Παράλληλα με την επιστημονική του έρευνα, σπούδασε τη Θεολογία στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης, όπου έλαβε τους τίτλους Master of Theological Studies και Master of Theology, και στη συνέχεια στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου το 2003 ανακηρύχθηκε διδάκτορας στον τομέα της Βιοηθικής. Το 2008 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τον Δεκέμβριο του 1993 ίδρυσε και ανέλαβε τη διεύθυνση του πρώτου στην Ελλάδα Κέντρου Βιοϊατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας και έκτοτε συστηματικά ασχολείται με την Ορθόδοξη Βιοηθική και τις κοινωνιολογικές επιπτώσεις της Βιοϊατρικής.
Από το έτος 1998 είναι πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος, διετέλεσε δε επί επτά χρόνια μέλος της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας του Ε.Ο.Φ., γιὰ μία πενταετία μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας και επί είκοσι χρόνια μέλος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων.
Ως πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος, ανέλαβε την εκπροσώπησή της σε παγκόσμια εκκλησιαστικά, θρησκευτικά και πολιτικά όργανα, όπως στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, στο Βατικανό και στην Αγγλικανική Εκκλησία, είναι δε ο επικεφαλής της ομάδας σύνταξης και επεξεργασίας των επισήμων βιοηθικών κειμένων της Εκκλησίας της Ελλάδος, σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις, την ευθανασία, τις αναπαραγωγικές τεχνικές και την βιοηθική της άνοιας.
Κατά τα τέσσερα χρόνια της εργασίας του στο Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης, συμμετείχε ενεργά σε συλλογική προσπάθεια συμπαραστάσεως μικρών παιδιών και των οικογενειών τους, πολλές φορές με ασθένειες τελικού σταδίου. Η προσωπική συμμετοχή και ο διάλογος με το πρόβλημα του πόνου και την πρόκληση του θανάτου έγινε αργότερα όρος καθημερινής ζωής της ως κληρικού διακονίας του.
Αποτέλεσμα αυτής της εμπειρίας του, είναι η ίδρυση μιας πρότυπης Μονάδας Ανακουφιστικής Φροντίδας, που με το όνομα «ΓΑΛΙΛΑΙΑ» λειτουργεί στα Σπάτα Αττικής και σε συνεργασία με το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Άγ. Σάββας», περιθάλπει σε ολιστική βάση, εντελώς δωρεάν, καρκινοπαθείς της περιοχής των Μεσογείων και της Λαυρεωτικής.
Το πρόγραμμα λειτουργεί από τον Μάρτιο του 2010 στη βάση της Κατ’ Οίκον Φροντίδας και αργότερα της Ημερήσιας Φροντίδας, από δε τον Δεκέμβριο του 2017 λειτουργεί και σύγχρονος ξενώνας (hospice) για περίθαλψη βραχείας διαρκείας. Παράλληλα, με δική του πρωτοβουλία, το πρόγραμμα της «ΓΑΛΙΛΑΙΑΣ» επεκτάθηκε και σε νευρομυϊκούς ασθενείς (δυστροφία Ducénne, Νόσος Κινητικού Νευρώνα κ.λπ.), έχει δε αδελφοποιηθεί στις 15 Μαΐου 2016 με το Hospice Casa Sperantei από το Brasov της Ρουμανίας και το Κέντρο Ανακουφιστικής Φροντίδας «Αροδαφνούσα» του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου.
Στα πλαίσια της προσφοράς του στον ευρύτερο τομέα της υγείας και των ασθενών, θα πρέπει να αναφερθεί ο πλήρης εξοπλισμός (κλίνες, αναπνευστήρες, αντλίες, monitors) της Μονάδας Ανάνηψης Καρδιοχειρουργημένων Ασθενών του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» και φυσικά οι χορηγίες σε νοσοκομειακές μονάδες (Αγγειοχειρουργική, Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθήνας) και ερευνητικά προγράμματα, η χορήγηση υποτροφιών σε φοιτητές, ειδικευόμενους ιατρούς, ή η οικονομική ενίσχυση κοινωφελών ιδρυμάτων του δημοσίου ή ιδιωτικών φορέων και ο Οίκος Φιλοξενίας συγγενών και συνοδών καρδιοπαθών και καρδιοχειρουργημένων παιδιών στα Σπάτα.
Μοναχός εκάρη στην Ι. Μονή Στομίου Κονίτσης υπό του μακαριστού Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού, ο οποίος και τον χειροτόνησε διάκονο μεν στις 19 Μαρτίου 1989, πρεσβύτερο δε στις 10 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Αξιοσημείωτη είναι η πνευματική σχέση του με το Άγιον Όρος, όπου και εγκαταβίωσε επί δυόμιση χρόνια. Το 1994 ενεγράφη στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας, τον δε Απρίλιο του 2000, εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός στο Κάθισμα του Αγ. Ιωάννου Θεολόγου της ως άνω Μονής. Για 14 χρόνια διακόνησε ως ιερομόναχος στο Σιμωνοπετρίτικο Μετόχι της Αναλήψεως, στον Βύρωνα. Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής εξελέγη τον Απρίλιο του 2004.
