Πάνος Τότσικας: Σελίδες Ιστορίας της Ηλιούπολης (Μέρος 3ο).

 

ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ / 3
«Κτηνοτροφείο» - «Aστυνομικά» - «Χαλικάκη»*


Παρ΄ όλη την απόφαση αποβολής του Νάστου από το δάσος και την περίφραξη του Υμηττού το 1952 – 53 (βλ. Σελίδα ιστορίας της Ηλιούπολης /1), αυτός και οι κληρονόμοι του εξακολούθησαν να ισχυρίζονται ότι όριο της ιδιοκτησίας τους ήταν η κορυφογραμμή του Υμηττού!
Γύρω στα 1960 αποφασίστηκε από το Υπουργείο Γεωργίας η μεταφορά από τον Βοτανικό του "Δημόσιου Κτηνοτροφείου" σε εκτός σχεδίου περιοχή στην Ηλιούπολη, στα όρια με το βουνό, το οποίο θα εξελισσόταν σε Ινστιτούτο Τεχνικής Γονιμοποίησης. Είχαν ήδη αρχίσει οι οικοδομικές εργασίες, εντός της αναδασωτέας ζώνης, στην περιοχή "Βαμβακιά", όταν ο Νάστος αντέδρασε και έκανε αγωγή προσωρινών μέτρων κατά του Δημοσίου.

Τότε το Δημόσιο με την 314/688 απόφαση στις 27/1/1961 κήρυξε απαλλοτριωτέα την περιοχή με κοινή απόφαση Υπουργείου Οικονομικών και Υπουργείου Γεωργίας, λόγω Δημόσιας ωφέλειας.

Ο Νάστος προσέφυγε στο Συμβούλιο Επικρατείας και με την 1847/61 απόφασή του ακυρώθηκε η προηγούμενη διοικητική απόφαση των Υπουργείων Οικονομικών και Γεωργίας, γιατί δεν προσδιοριζόταν η έννοια της δημόσιας ωφέλειας.

Έτσι ματαιώθηκε τότε η εγκατάσταση του "Δημόσιου Κτηνοτροφείου" στον Υμηττό και τα ερείπιά του αργότερα εντάχθηκαν στις διαμορφώσεις του χώρου γύρω από τα γήπεδα του τένις, στο Αθλητικό Κέντρο Πανοράματος Ηλιούπολης
1965: Οικοδομικός Συνεταιρισμός Αστυνομικών στον Υμηττό
Μια ακόμα απόπειρα για την οικοπεδοποίηση του δάσους του Υμηττού, εκδηλώνεται γύρω στα 1965, αυτή τη φορά όχι από το Νάστο και τους κληρονόμους του, αλλά από το ίδιο το κράτος.

Σύμφωνα με αφήγηση του Θανάση Λώλα τότε Δημοτικού Συμβούλου, το 1964, επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, παραχωρήθηκε στον Οικοδομικό Συνεταιρισμό των Αστυνομικών η "πράσινη ζώνη", δηλαδή η ζώνη ανάμεσα στην Ηλιούπολη και το συρματόπλεγμα που υπήρχε στο βουνό, από τον Καρέα μέχρι τον Προφήτη Ηλία. Όμως η "πράσινη ζώνη" επεκτεινόταν και μέσα στο δάσος, πράγμα που σήμαινε την οικοπεδοποίηση ενός σημαντικού τμήματος του δάσους, που περιλάμβανε περίπου 7.000 δέντρα.
Όπως ήταν φυσικό, ο κόσμος αντέδρασε και, προς τιμήν του, αντέδρασε και ο τότε Δήμαρχος Παύλος Πεντάρης, παρόλο που ανήκε στην κυβερνητική παράταξη.

Γίνανε μεγάλες συγκεντρώσεις, μαζεύτηκαν χιλιάδες υπογραφές, με βασικό αίτημα τη "σωτηρία του δάσους". Από την άλλη πλευρά, η παράταξη της Δεξιάς (Ζωγράφος, κλπ.), όχι μόνο δεν αντέδρασε, αλλά υποστήριζε ότι όλες οι διαμαρτυρίες οφείλονταν στο ότι αριστεροί και κεντρώοι δεν ήθελαν τους Αστυνομικούς στην Ηλιούπολη, επειδή θα αλλοιώνονταν οι εκλογικοί συσχετισμοί ...
Εν τω μεταξύ έγινε η αποστασία του 1965 και το ζήτημα εκκρεμούσε. Γίνανε διάφορες ζυμώσεις και τελικά οι Αστυνομικοί δέχτηκαν την πρόταση που έκανε ο Θανάσης Λώλας, να μεταφερθούν λίγο παραπέρα από τον Προφήτη Ηλία, στη σημερινή δηλαδή θέση.
Στην πρόταση υπήρχαν και δύο άλλα σημεία: να μη γίνονται μεταπωλήσεις και να μην χτίζονται παρά μόνο διώροφα κτίρια.
Όσον αφορά το πρώτο σημείο, είναι σήμερα γνωστό ότι περιορισμένες ιδιοκτησίες ανήκουν πλέον σε Αστυνομικούς - οι περισσότεροι τα πούλησαν κερδοσκοπώντας, όπως γινόταν στους περισσότερους συνεταιρισμούς.
Όσον αφορά το δεύτερο σημείο, σχετικά με τα διώροφα, είναι εμφανές ότι επίσης δεν εφαρμόστηκε στην πράξη. Το 1967 μπήκε η περιοχή του συνοικισμού των Αστυνομικών στο σχέδιο πόλεως, το "Πανόραμα" όπως λέγεται σήμερα και με την αύξηση των συντελεστών δόμησης μέχρι 40% που δόθηκε σε όλο το λεκανοπέδιο, κατά τα χρόνια της Χούντας, τα "Αστυνομικά" μεταβλήθηκαν σε ένα θηριώδες τοπίο με πενταόροφες πολυκατοικίες, στην καρδιά σχεδόν του Υμηττού ...
Όμως, αν μη τι άλλο, οι Αστυνομικοί και ο Συνεταιρισμός τους, προσέφεραν - άθελά τους - μια σημαντική υπηρεσία στην Ηλιούπολη:
Η διένεξή τους με τους κληρονόμους του Νάστου (οι οποίοι εξακολουθούσαν να διεκδικούν την περιοχή που παραχωρήθηκε στους Αστυνομικούς), προκάλεσε την ιστορική απόφαση 4910/ 1977 του Εφετείου Αθηνών.
Η απόφαση αυτή, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «... εκ πλάνης των οργάνων του Δημοσίου, τα οποία, εξ ασυγγνώστου αμελείας παρέλειψαν να εξετάσουν τους τίτλους του ενάγοντος (Νάστου), με αποτέλεσμα, πρέπει να σημειωθεί παρεμπιπτόντως, τεράστιαν ζημίαν του Δημοσίου, αφού ο ανωτέρω (Νάστος) δια της μεθόδου της επεκτάσεως της αρχικής περιουσίας του των "τεσσάρων ζευγαριών", δηλαδή 320 - 520 κατ' ανώτατον όριον στρεμμάτων ... επέτυχε να σφετερισθεί χιλιάδες στρεμμάτων γης κάτωθεν των προπόδων της δυτικής πλευράς του Υμηττού, τα οποία εκάλυψαν τον σημερινόν οικισμόν Ηλιουπόλεως...»
1980: Η αντιπαράθεση για το «Χαλικάκη» και τη δημόσια περιουσία
Όμως η ιστορική αυτή απόφαση του Εφετείου Αθηνών έγινε γνωστή στο λαό αργότερα, το 1980.

Είχε προηγηθεί η προσπάθεια οικοπεδοποίησης του πρώην λατομείου Χαλικάκη από τους κληρονόμους του Νάστου και η κινητοποίηση των κατοίκων της περιοχής ενάντια στην οικοπεδοποίηση και στην οικοδόμηση των 64 τελευταίων αδόμητων στρεμμάτων της περιοχής.
Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι η κινητοποίηση των κατοίκων της περιοχής Χαλικάκη ξεκίνησε όταν είδαν να ξεφυτρώνει στην καρδιά του χώρου αυτού μια διώροφη οικοδομή, η οποία είχε πάρει κανονική άδεια. Πράγμα που σημαίνει μιαν άλλη περίπτωση "ασυγγνώστου αμελείας" της τότε Δημοτικής Αρχής αυτή τη φορά, η οποία έδωσε υψόμετρο επιτρέποντας να κτιστεί η εν λόγω οικοδομή.

Ωστόσο, το οριστικό χτύπημα ενάντια στα σχέδια των κληρονόμων του Νάστου, να οικοπεδοποιήσουν και να οικοδομήσουν ότι δεν είχαν προλάβει ακόμα, δόθηκε με τη δημοσίευση, τον Απρίλιο του 1980, στην τοπική εφημερίδα "Αλήθεια" από τον πρώην Δημοτικό Σύμβουλο Θανάση Λώλα, της ιστορικής απόφασης 4910/1977 του Εφετείου Αθηνών, που αναφέραμε παραπάνω.

Μέχρι τότε, παρόλο που είχαν περάσει τρία σχεδόν χρόνια, η απόφαση είχε κρατηθεί μυστική από τον κόσμο, πράγμα που σήμαινε ότι οι κληρονόμοι του Νάστου είχαν την ευχέρεια και ξεπουλούσαν τα οικόπεδα που είχαν καταπατήσει.

Στη συνέχεια βέβαια, η τότε Δημοτική Αρχή, με επικεφαλής τον δήμαρχο Δ.Κιντή, διορθώνοντας το λάθος της, τέθηκε επικεφαλής του αγώνα των κατοίκων της περιοχής και αντιπαρατέθηκε δυναμικά με τους Νάστους.
Έτσι, αφότου έγινε γνωστή η απόφαση του Εφετείου, η κατάσταση στο ζήτημα αυτό στράφηκε ενάντια στους Νάστους.

Η τότε Δημοτική Αρχή, αρνήθηκε να χορηγήσει πιστοποιητικά του Δήμου για μη οφειλή φόρων ακάλυπτων χώρων, πράγμα που ήταν απαραίτητο για τη σύνταξη συμβολαίων και δεν περιέλαβε τα οικόπεδα που θεωρούνταν καταπατημένα στους εκτιμητικούς κατάλογους του Δήμου που περιλάμβαναν τα φορολογούμενα οικόπεδα.

Παράλληλα προχώρησε σε δενδροφυτεύσεις και πρόχειρες διευθετήσεις των καταπατημένων χώρων, πράγμα που είχε σαν αποτέλεσμα τις συνεχείς διενέξεις και μηνύσεις από τη μεριά των Νάστων.

Με τον ερχομό της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, η κατάσταση αρχίζει να ξεκαθαρίζει περισσότερο. Τον Ιούνιο του 1982 με κατεπείγον έγγραφο του Υπουργού Οικονομικών Μ.Δρεττάκη προς τη Διεύθυνση Δημοσίων Κτημάτων, ζητείται η "άμεση καταγραφή ως δημοσίων κτημάτων, όλων των μη οικοδομημένων οικοπέδων της περιοχής Ηλιουπόλεως, τα οποία καταπατούνται υπό των κληρονόμων Νάστου και, εν συνεχεία, η έκδοση διοικητικής αποβολής των ως άνω καταπατητών ..."

Μεσολαβεί μια περίοδος δύο περίπου ετών, όπου το ζήτημα μπλέκει σε κάποια γραφειοκρατικά γρανάζια και τελικά, ύστερα και από πιέσεις της Δημοτικής Αρχής Δ.Κιντή, η υπόθεση με τους καταπατητές Νάστους φαίνεται να κλείνει οριστικά, με την απόφαση του Υπουργού Οικονομικών 3950/1246/ 9.9.1984), όπου αναφέρεται ότι τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των κληρονόμων Νάστου έχουν εξαντληθεί, καθόσον οι εκτάσεις που έχουν πωλήσει ξεπερνούν τα 5.000 στρέμματα, αντί των 320 στρεμμάτων, που ήταν η αρχική έκταση του «κτήματος Καρά».