ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ / 4
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ
Από τα στοιχεία που υπάρχουν, προκύπτει ότι η ιδέα να δημιουργηθεί ένας "ιδιωτικός συνοικισμός" στην περιοχή της σημερινής Ηλιούπολης, ανήκει σε έναν κτηματομεσίτη, τον Δ. Τζερετζούλια.
Κατ' αρχήν ο Τζερετζούλιας έρχεται σε επαφή με το Αλ.Νάστο και στήνει μια εταιρεία με τίτλο "Παμπούκης - Πάγκαλος - Τζερετζούλιας και Σία". Στη συνέχεια παρεμβαίνει ο Παύλος Δρανδάκης. Διαλύεται η πρώτη εταιρεία και συγκροτείται το 1924 από τους Δρανδάκη - Πάγκαλο η ομόρρυθμος "Εταιρεία Αγροτικών και Αστικών Συνοικισμών" (Ε.Ε.Α.Α.Σ. και Σία), με τρίτο μέλος το Δ. Τζερετζούλια.
Μετά τη σύσταση της Εταιρείας, με συμβολαιογραφική πράξη, συμφωνήθηκε να παραδώσει ο Νάστος σε τρία χρόνια στην Εταιρία έκταση πάνω από 12.000 στρέμματα (!) επί της δυτικής πλευράς του Υμηττού, εκτός από μια περιοχή που θα παρέμενε σ' αυτόν.
Έτσι, στις 24/6/1925, ο Αλ. Νάστος πουλάει στην Εταιρεία αρχικά 1.030 στρέμματα, που τα ονομάζει "μέρος του κτήματος Καρά". Στο συμβόλαιο αυτό, ο Νάστος αναφέρει σαν ανατολικό όριο του κτήματος Καρά, την κορυφή του Υμηττού.
Όσον αφορά την ονομασία "Ηλιούπολη", αυτή απ' ό,τι φαίνεται, οφείλεται στον Αιγυπτιώτη Π.Δρανδάκη από "νοσταλγική διάθεση" για την ομώνυμη πόλη της Αιγύπτου, που βρίσκεται 10 χιλιόμετρα ΒΑ του Καΐρου και είχε πρωτοχτιστεί το 2895 π.Χ. προς τιμή του Θεού Ρα (Ήλιου).
Το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο της Ηλιούπολης
Στις 31 Μαρτίου 1925 δημοσιεύεται το υπ' αριθμ. 80 τεύχος της Εφημερίδας της Κυβέρνησης το "Διάγραμμα ρυμοτομίας συνοικισμού Ηλιουπόλεως", το οποίο φέρει τις υπογραφές του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Π. Κουντουριώτη και του Υπουργού "επί της Συγκοινωνίας" Ι. Βαλαλά.
Το "Διάγραμμα" αυτό (το οποίο βέβαια θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε σαν ένα απλό προσχέδιο), αποτελεί σ' ένα μεγάλο βαθμό τη βάση για το σημερινό ρυμοτομικό σχέδιο της κεντρικής περιοχής της Ηλιούπολης.
Διακρίνουμε ήδη στο "Διάγραμμα¨ αυτό τους σημερινούς βασικούς οδικούς άξονες της Ηλιούπολης, τις σημερινές κύριες πλατείες, τη σημερινή ρυμοτόμηση, η οποία βέβαια είναι αρκετά περιορισμένη σε έκταση μιας και δεν περιλαμβάνει αρκετές περιοχές που μπήκαν αργότερα στο "σχέδιο" (Αγ. Μαρίνα, Κάτω Ηλιούπολη, Αγ. Κων/νος (Συκιές),"Τυπογραφικά", "Αστυνομικά", κλπ).
Στο πρώτο αυτό "Διάγραμμα Ρυμοτομίας" του 1925 (που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Αριστομένη Βάλβη) διακρίνεται η πρόθεση του μελετητή να περιγράψει τις ανάγκες των μελλοντικών κατοίκων της Ηλιούπολης, υποδεικνύοντας κιόλας συγκεκριμένους χώρους για τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις κοινωνικού εξοπλισμού.
Η επίσημη ίδρυση της Ηλιούπολης
Το 1928 ανακηρύσσεται σαν Κοινότητα η Ηλιούπολη και αποσπάται από το Μπραχάμι (Διάταγμα 16/10/1928). Τη χρονιά αυτή, η Ηλιούπολη εμφανίζεται σύμφωνα με την απογραφή να έχει 569 κατοίκους.
Την ίδια χρονιά ανακαλείται το "Διάγραμμα Ρυμοτομίας Ηλιουπόλεως" του 1925, με βάση το οποίο η Εταιρεία Δρανδάκης - Πάγκαλος πουλούσε οικόπεδα. Όπως αναφερόταν επίσημα "η ανάκληση του αρχικού διαγράμματος έγινε για να αναθεωρηθεί το σχέδιο του συνοικισμού". Επίσης αναφερόταν ότι "η ανάκληση γίνεται γιατί η Εταιρεία δεν ανέλαβε τις υποχρεώσεις της και συνεπώς επιβάλλεται η λήψη προστατευτικών μέτρων για την εξασφάλιση των συμφερόντων του κοινού" (ΦΕΚ Νο 6-21/1/1928).
Το 1928, τέλος, εγκρίνεται το νέο Ρυμοτομικό σχέδιο Ηλιουπόλεως, το οποίο μπορούμε πλέον να θεωρήσουμε σαν το εγκεκριμένο σχέδιο της Ηλιούπολης (ΦΕΚ 227-1/11/1928).
…………………………………………………………………………………………………………
*Στο κείμενο περιλαμβάνονται εκτεταμένα αποσπάσματα από το βιβλίο μου «Εδώ κάποτε…Συμβολή στην ιστορία της Ηλιούπολης», εκδόσεις ΚΨΜ, 2005
** Χάρτης : Διάγραμμα Ρυμοτομίας Ηλιούπολης, 1925
Περιεχόμενα:
Πρόλογος - εισαγωγή,
Μέρος 1ο -
1. Σύντομη αναφορά στην αρχαία ιστορία της περιοχής,
2. Ο Υμηττός,
3. Αρχαιολογικά ευρήματα στην Ηλιούπολη,
4. Η εμπλοκή της Ηλιούπολης στον Χρεμωνίδειο πόλεμο,
5. Συμπεράσματα - εκτιμήσεις,
Μέρος 2ο -
1. Σύντομη αναφορά στη νεότερη ιστορία της περιοχής,
2. Το κτήμα Καρά,
3. Η Ηλιούπολη τη δεκαετία του ΄20,
4. Η πολεοδομική εξέλιξη της Ηλιούπολης,
5. Ιστορικό μεταβίβασης του ¨κτήματος Καρά",
6. Συμπεράσματα για το ιδιοκτησιακό καθεστώς στην Ηλιούπολη,
7. Δήμαρχοι και κοινοτάρχες Ηλιούπολης, Ιστορικά ντοκουμέντα-τοπικά έντυπα,
Μέρος 3ο - Δημοσιευμένα κείμενα και άρθρα,
1. Δημόσια περιουσία και Νάστοι,
2. Ο χώρος της πόλης,
3. Ρέμα Πικροδάφνης,
4. Ηλιούπολη και Υμηττός,
Παράρτημα, DVD ταινία 30 λεπτών.
